بی‌انگیزگی نشانه‌ای از افسردگی است؟دلایل، نشانه‌ها و راهکارهای علمی

بی‌انگیزگی (Lack of Motivation) به حالتی گفته می‌شود که فرد تمایل و انرژی لازم برای انجام فعالیت‌های روزمره یا هدف‌گذاری بلندمدت را ندارد. برخلاف تنبلی، بی‌انگیزگی درونی‌تر و عمیق‌تر است؛ حتی کارهایی که قبلاً لذت‌بخش یا معنا‌دار بودند، دیگر جذاب به‌نظر نمی‌رسند.

بی‌انگیزگی و افسردگی، رابطه‌ای نزدیک و خطرناک دارند. بی‌انگیزگی به‌عنوان یکی از علائم محوری افسردگی ماژور شناخته می‌شود. افراد مبتلا به افسردگی اغلب دچار کاهش انرژی، بی‌تفاوتی هیجانی و ناتوانی در شروع یا ادامه‌ی فعالیت‌ها هستند.

چرا در افسردگی، انگیزه از بین می‌رود؟

علت‌های مختلفی می‌توانند در ایجاد بی‌انگیزگی در افسردگی نقش داشته باشند:

نشانه‌های بی‌انگیزگی ناشی از افسردگی

ناتوانی در شروع ساده‌ترین کارها (مانند استحمام، پاسخ‌دادن به پیام‌ها، یا بلندشدن از رختخواب)

احساس پوچی یا بی‌هدف بودن

به تعویق انداختن کارهای ساده

از دست دادن علاقه به تفریح، روابط یا حتی غذا

احساس خستگی مداوم، حتی بعد از استراحت

درمان بی‌انگیزگی در افسردگی: چه باید کرد؟

1. فعال‌سازی رفتاری (Behavioral Activation)

مطابق با کتاب Behavioral Activation for Depression، این رویکرد توصیه می‌کند که قبل از بازگشت انگیزه، باید رفتار را فعال کرد. یعنی ابتدا کاری را انجام دهیم، حتی اگر حسش را نداریم، احساس خوب، آهسته و در ادامه می‌آید.

2. درمان متمرکز بر هیجان (Emotion-Focused Therapy)

درمان هیجانی بر این اصل بنا شده که بی‌انگیزگی اغلب نتیجه‌ی احساسات سرکوب‌شده مانند شرم، ترس یا غم حل‌نشده است. با شناسایی و ابراز هیجانات واقعی، فرد دوباره به جریان طبیعی زندگی برمی‌گردد.

3. تمرین تجربه لذت‌های کوچک

درمان‌های نوین مانند Positive Affect Treatment به افراد کمک می‌کنند تا از طریق تمرین آگاهانه لذت‌بردن از اتفاقات ساده روزمره، سیستم پاداش مغز را مجدداً فعال کنند.

نتیجه‌گیری

اگر شما یا یکی از عزیزانتان با بی‌انگیزگی طولانی‌مدت روبه‌رو هستید، مشورت با روان‌درمانگر می‌تواند اولین قدم به سوی تغییر باشد.

منابع علمی:

Martell, C. R., Dimidjian, S., & Herman-Dunn, R. (2010). Behavioral Activation for Depression

Greenberg, L. S. (2011). Emotion-Focused Therapy

Craske, M. G. (2016). Positive Affect Treatment